Προεμφυτευτικη Γενετικη Διαγνωση (PGD)

Στο Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών, η Προεμφυτευτική Διάγνωση πραγματοποιείται σύμφωνα με όλες τις νεότερες Ευρωπαϊκές Προδιαγραφές (ΕSHRE guidelines). Η εξελιγμένη τεχνολογία σε συνδυασμό με το άριστα εξειδικευμένο προσωπικό, εγγυώνται  τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας της μεθόδου.

Η διαδικασία της Προεμφυτευτικής Γενετικής Διάγνωσης όπως αναφέραμε δεν διαφέρει σε τίποτα από έναν κύκλο Εξωσωματικής Γονιμοποίησης από την πλευρά του ζευγαριού. Εντούτοις, θεωρούμε πολύ σημαντικό να έχει προηγηθεί η κατάλληλη γενετική αλλά και ψυχολογική συμβουλευτική, ώστε το ζευγάρι να είναι σωστά ενημερωμένο και προετοιμασμένο για την καλύτερη δυνατή έκβαση μιας τέτοιας προσπάθειας.

Πρέπει να σημειωθεί πως η Προεμφυτευτική Διάγνωση δεν αντικαθιστά το ρόλο του προγεννητικού ελέγχου.  Αν και η αξιοπιστία της τεχνικής είναι γύρω στο 93%,εντούτοις υπάρχει ένα μικρό περιθώριο λάθους το οποίο επιβάλλει τον προγεννητικό έλεγχο για επιβεβαίωση της υγείας του εμβρύου.

Τεχνική Προεμφυτευτικής Διάγνωσης

Το σημαντικότερο και κρισιμότερο στάδιο κατά την εφαρμογή της Προεμφυτευτικής Διάγνωσης (PGD)  περιλαμβάνει η βιοψία του εμβρύου.  Η βιοψία γίνεται από εξειδικευμένο εμβρυολόγο και απαιτεί μεγάλη δεξιότητα στο μικροχειρισμό των εμβρύων αλλά και κατάλληλη εργαστηριακή υποδομή.

Βιοψία εμβρύων 3ης ημέρας

Η βιοψία των εμβρύων για PGD συνήθως γίνεται την 3η ημέρα της επώασης όταν τα έμβρυα βρίσκονται μεταξύ 6 και 8 κυττάρων και αρχίζει να εκφράζεται το πατρικό (ανδρικό) γονιδίωμα. Από κάθε έμβρυο απομονώνεται 1-2 κύτταρα και αναλύονται στο γενετικό εργαστήριο. Όσο διαρκεί η ανάλυση των βλαστομεριδίων τα έμβρυα επωάζονται και με βάση το αποτέλεσμα της γενετικής ανάλυσης η εμβρυομεταφορά των υγιών εμβρύων συνήθως πραγματοποιείται την 5η ημέρα επώασης των εμβρύων (δηλαδή στο στάδιο της βλαστοκύστης).

Βιοψία βλαστοκύστεων

Είναι τεχνική που πρόσφατα άρχισε να εφαρμόζεται. Πλεονέκτημα της βιοψίας βλαστοκύστης είναι η παρουσία και η δυνατότητα αφαίρεσης περισσοτέρων κυττάρων(συνήθως έως 10) και η μικρότερη πιθανότητα τραυματισμού του εμβρύου. Επιπλέον, επειδή τα έμβρυα έχουν την τάση της αυτοδιόρθωσης το αποτέλεσμα από τη λήψη κυττάρων της βλαστοκύστης είναι πιο αντιπροσωπευτικό για την ποιότητα του ίδιου του εμβρύου.

Βιοψία πολικού σωματίου

Όταν θέλουμε να ελέγξουμε μόνο την ποιότητα των ωαρίων σε περιπτώσεις που ενοχοποιείται ο μητρικός παράγοντας (κυρίως σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας με/ή χωρίς προηγούμενες αποτυχημένες προσπάθειες) μπορούμε να εφαρμόσουμε την τεχνική της βιοψίας του πολικού σωματίου.

Το πολικό σωμάτιο περιέχει το μισό του γενετικού υλικού του ωαρίου όταν αυτό είναι ώριμο και κατάλληλο να υποδεχθεί το σπερματοζωάριο και να γονιμοποιηθεί. Η απομόνωσή του (βιοψία) τόσο πριν όσο και μετά την γονιμοποίηση (1ο & 2ο πολικό σωμάτιο) καθρεφτίζει την χρωμοσωμιακή εικόνα του ίδιου του ωαρίου. Πλεονέκτημα αποτελεί ότι δεν απομονώνουμε υγιή κύτταρα του εμβρύου (βλαστομερίδια) αλλά σημαντικό μειονέκτημα είναι ότι δεν ελέγχεται καθόλου ο ανδρικός παράγοντας αλλά και η ποιότητα του ίδιου του εμβρύου.

Γενετική Ανάλυση

Τα κύτταρα που απομονώνονται μετά τη βιοψία αναλύονται στο γενετικό εργαστήριο από κατάλληλα εκπαιδευμένους γενετιστές, χρησιμοποιώντας τρείς τεχνικές γενετικής ανάλυσης

PCR

Είναι η μέθοδος της αλυσιδωτής αντίδρασης της πολυμεράσης (PCR- Polymerase Chain Reaction) που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση κληρονομικών γονιδιακών νοσημάτων. Για κάθε περίπτωση η εξέταση είναι εξατομικευμένη ανάλογα με το γονίδιο και τη νόσο.

FISH

Μέθοδος του φθορίζοντος in situ υβριδισμού (FISH – Fluorescent In Situ Hybridization), όπου εντοπίζονται έως 9 χρωμοσώματα. Τα χρωμοσώματα αυτά (13, 15, 16, 17, 18, 21, 22, X, Y) ήταν τα πρώτα που είχε αποδειχθεί ότι εμπλέκονται στις διαδικασίες αποβολής.

Array CGΗ
Αποτελεί καινούργια τεχνική που ανακαλύφθηκε πρόσφατα.
Με τη μέθοδο Array CGH (Συγκριτικός Γενομικός Υβριδισμός με μικροστοιχίες DNA) εντοπίζουμε χρωμοσωμιακές ελλείψεις και διπλασιασμούς (που πιθανά ευθύνονται για αποτυχία ή αποβολή κύησης), ελέγχοντας όλα τα χρωμοσώματα του γενετικού υλικού του κάθε εμβρύου.
Η μέθοδος υπερέχει έναντι της FISH γιατί ελέγχονται και τα 23 ζεύγη των χρωμοσωμάτων του ανθρώπινου είδους (και όχι μόνο τα 9) αλλά γιατί ανιχνεύεται κάθε ανωμαλία στο ¨εσωτερικό¨ των χρωμοσωμάτων. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο και στις περιπτώσεις κληρονομικών χρωμοσωμιακών μεταθέσεων. Με την FISH ελέγχαμε μόνο  το ζεύγος των χρωμοσωμάτων που υπήρχε η μετάθεση. Όμως ανακαλύφθηκε ότι πολύ συχνά στις μεταθέσεις δημιουργούνται βλάβες και σε άλλα χρωμοσώματα κατα-δεικνύοντας την ArrayCGH πιο ολοκληρωμένη και αξιόπιστη μέθοδο χρωμοσωμιακού γενετικού ελέγχου.

Οφέλη και Αξιοπιστία της τεχνικής

Η Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση δικαίως θεωρήθηκε από τις επαναστατικότερες μεθόδους στον τομέα της Αναπαραγωγής, αφού μας επιτρέπει να αποφύγουμε την κύηση και τη πιθανή γέννηση παιδιών που φέρουν γενετικές ανωμαλίες.
Έτσι συνεισφέρει στη μείωση του άγχους και της ψυχολογικής πίεσης που προκαλεί η σκληρή απόφαση της αναγκαστικής διακοπής μιας κύησης σε περίπτωση διαπίστωσης γενετικού νοσήματος κατά τον προγεννητικό έλεγχο. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που δεν βρίσκεται υγιές έμβρυο κατά την γενετική ανάλυση οπότε δεν γίνεται εμβρυομεταφορά και το ζευγάρι πρέπει να ξαναπροσπαθήσει.

Συστηματική Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση (PGS – Preimplantation Genetic Screening)

Όπως ήδη αναφέρθηκε η αδυναμία τεκνοποίησης σε γυναίκες αυξημένης ηλικίας ή γυναίκες με επαναλαμβανόμενες αποβολές έπειτα από φυσιολογική σύλληψη ή πολλαπλούς κύκλους Εξωσωματικής Γονιμοποίησης συχνά οφείλονται στην ύπαρξη άγνωστων στο ζευγάρι γενετικών ανωμαλιών.

Έτσι, εφαρμόστηκε η συστηματική Προεμφυτευτική Διάγνωση (PGS) όλων των εμβρύων που προκύπτουν μετά από προσπάθεια Εξωσωματικής Γονιμοποίησης και για όλα τα χρωμοσώματα που εμπλέκονται στις διαδικασίες αποβολής (13, 15, 16, 17, 18, 21, 22, X, Y) με τη μέθοδο FISH.Όμως, η εφαρμογή αυτής της τεχνικής δεν έδειξε υψηλά ποσοστά αξιοπιστίας και οφέλη.

Αντίθετα, η πρόσφατη εφαρμογή της γενετικής ανάλυσης με Array-CGH φαίνεται ότι έχει σαφώς ωφέλιμα αποτελέσματα και απαντά στην  ερώτηση που κάνουν δεκάδες ζευγάρια: Γιατί δεν μένω έγκυος;